Razvojni planovi preduzeća “Hidroelektrane na Vrbasu” u Mrkonjić Gradu u bliskoj budućnosti odnosiće se prvenstveno na hidroenergetsko iskorišćenje sliva rijeke Vrbas nizvodno od postrojenja HE “Bočac”.
Sagledavanjem mogućnosti korišćenja hidroenergetskog potencijala sliva rijeke Vrbas koji pripada Republici Srpskoj, konstatovano je da neiskorišćeni tehnički potencijal iznosi 1118,1 GWh. Sva dosadašnja istraživanja i izrađena projektna dokumentacija ukazuju na atraktivnost izgradnje hidroenergetskih postrojenja naročito u srednjem dijelu sliva rijeke Vrbas.
Buduće hidroelektrane
Studija hidroenergetskog korištenja srednjeg toka rijeke Vrbas, koju je izradio Institut za vodoprivredu “Jaroslav Černi” iz Beograda, pokazala je da su sa aspekta moguće proizvodnje električne energije daleko najznačajniji potencijalni energetski projekti na srednjem toku Vrbasa, gdje je moguće izgraditi nekoliko elektrana sa velikom godišnjom proizvodnjom, a to su HE “Bočac 2”, HE “Krupa” 228, HE “Krupa” 218, HE “Krupa” 214, HE “Grbići” 204, HE “Banjaluka” 204, HE “Karanovac” i HE “Novoselija” 172,5 i 174,6. Za svaku pojedinačnu hidroelektranu izvršene su hidrološke, hidrauličke, energetske i tehno-ekonomske analize sa posebnim osvrtom na uticaj izgradnje HE na životnu sredinu.
HE Bočac 2
U energetsko-ekonomskom smislu i na osnovu kompleksnih analiza na dijelu rijeke uzvodno od Krupe, najatraktivnije planirane hidroelektrane su HE “Bočac 2” instalisane snage 9,34 W i prosječne godišnje proizvodnje od 47 GWh i HE “Krupa” 218 instalisane snage 14,7 W i prosječne godišnje proizvodnje od 78 GWh.
Srednja godišnja proizvodnja za protočni i varijabilni rad u ovom sistemu iznosile bi 125,7 GWh za protočni, odnosno 111,1 GWh za varijabilni rad.
Projekat HE “Bočac 2” je pojedinačno najisplativija i najizvodljivija investicija za koju ne postoje bitne dileme, tako da se preporučuje njegova što brža realizacija.
Tehničkim rješenjem izgradnje HE “Bočac 2” predviđeno je da se na postojećoj betonskoj brani kompenzacionog bazena izgradi pribranska elektrana. Time bi se koristio raspoloživi pad formiran izgradnjom ove betonske pregrade.
HE “Bočac 2” praktično nema potencijalnih negativnih uticaja u smislu potrebe raseljavanja stanovništva, značajnije ne utiče na mikroklimu, kvalitet vode, kao ni na biljni odnosno životinjski svijet, i kao takva odličan je kandidat za prvu fazu realizacije hidroenergetskog sistema.
U tom smislu, potencijalno predstavlja uspješno i uzorno izveden objekat, koji bi stvorio uslove da se slično pristupi izgradnji i ostalih planiranih objekata, uz poštovanje svih ekoloških kriterijuma i standarda. Treba naglasiti da izgradnja HE “Bočac 2”, kao i ostalih hidroelektrana na Vrbasu, predstavlja razvojni projekat koji ima pozitivne ekonomske efekte sa više dodatnih aspekata.
Uticaj investicija na lokalnu samoupravu, razvoj i zapošljavanje
U fazi izgradnje hidroelektrane, očekuje se značajna angažovanost lokalne građevinske operative, kao i prateće industrije građevinskog materijala, metalne industrije, prehgambrene industrije i sl. U fazi eksploatacije, ne mali broj radnika biće zaposlen na poslovima održavanja sistema. Zatim, završetkom izgradnje hidroenergetskog sistema, opštine će takođe ostvarivati prihod od tzv. resursne rente, kao dio naknade za korišćenje voda.
Rafting staze, na kojima se unazad nekoliko godina izuzetno razvio prepoznatljivi sportsko-rekreativni program, se nalaze nizvodno od HE “Bočac 2”. Stoga, ne treba očekivati negativan uticaj izgradnje sa tog aspekta. Drugim riječima, hidroelektrana ne bi uticala na režim voda nizvodno, već naprotiv, postoji mogućnost regulisanja protoka, ukoliko je to potrebno u cilju planiranja manifestacija ili usljed potrebe unaprijeđenja bezbjednosti učesnika.
Realizacija HE “Bočac 2” na ovom dijelu toka Vrbasa bi uticala na povećanje ekonomske aktivnosti tog područja.
Druge najavljene investicije
Inače, u preduzeću “Hidroelektrane na Vrbasu” u okviru investicija vezanih za modernizaciju opreme u proteklom periodu među značajnijima izdvajaju rekonstrukciju generatorskih zaštita, elektronsku regulaciju turbine, sistemama besprekidnog napajanja, pobudnog sistema i generatorskih prekidača 110 kV na oba agregata. U narednom periodu izvršiće se i zamjena “SCADA” sistema, zamjena i modernizaciju sistema rashladne vode oba agregata i rekonstrukciju 110 kV postrojenja.
Ništa manja pažnja ne poklanja se ni rekonstrukciji i osavremenjivanju oskultacinog sistema brane HE “Bočac”. U proteklom periodu ugrađen je veliki broj instrumenata za automatsko i telemetrijsko očitavanje mjernih veličina, a u cilju što kvalitetnije ocjene stanja i prognoze ponašanja brane. Rekonstruisana je meteorološka stanica, te izvršeno unapređenje sistema seizmološkog osmatranja. U planu je i izrada informacionog sistema za tehničko osmatranje brane.
Najznačajnija investicija u toku je izgradnja dopunskog evakuatora velikih voda iz akumulacije HE “Bočac”.
Izvor Agencije
